تا چه مقدار به نقش مهم نما در فضای شهری آگاهید؟
اگر لغت نامه دهخدا یا فرهنگ فارسی معین را مطالعه کنید معنی لغوی نما در این لغت نامه ها؛ صورت و ظاهر،آنچه در معرض دید و برابر چشم است، منظره خارجی بنا و عمارت عنوان شده است. در این مقاله قصد داریم با جزئیات بیشتری به بررسی نمای ساختمان و نقش آن در فضای شهری بپردازیم.
فهرست مطالب
اهمیت همبستگی فضای شهری
فضاهای عمومی و زندگی شهری اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به طوری که در سالهای اخیر شاهد این بوده ایم که معماران، مهندسین و شهرداری نیز به این موضوع توجه بسیاری نشان داده اند. نقش نما در فضای شهری بر هیچکس پوشیده نیست و شکل دهی یک فضا در شهر و ظاهر آن تا مقدار زیادی به نمای ساختمان هایی بستگی دارد که در آن فضا وجود دارد.
نمای ساختمان جدا کننده فضای درونی و خصوصی ساختمان از فضای بیرونی و عمومی است و به نوعی نشان دهنده سلیقه مالک و ساکنین یک بناست. برای مثال افرادی که نمای کلاسیک را برای ساختمان خود انتخاب می‌کنند، طبعا به تجمل‌گرایی علاقه دارند و قصد دارند این وجه تجملاتی را در ظاهر ساختمان خود به نمایش بگذارند.
نما؛ کاراکتر هر ساختمان
طراحی داخلی و نماهای داخل ساختمان اهمیت بسیار زیادی دارند، از آنجایی که نما به عنوان برداشت اول در ذهن ناظر از یک بنا باقی می‌ماند و جنبه عمومی دارد، باید بهترین حالتی باشد که ساکنین قصد دارند از ساختمان و فرهنگ خود به نمایش بگذارند.
بنابراین می‌توانیم به این نتیجه برسیم که نمای ساختمان علاوه بر اینکه نشان دهنده وجه اجتماعی ساکنین است نقش مهمی در فضای عمومی دارد و باید با آن به صورت کامل همبستگی داشته باشد.
طراحی نما
در طراحی نمای هر ساختمان باید به نمای ساختمان جانبی یا سایر ساختمان هایی که در همسایگی آن بنا در یک فضای شهری قرار دارند توجه شود، زیرا هر ساختمان و هر جز از بنا در یک مجموعه شهری موثر واقع می‌شود و اگر متفاوت طراحی و اجرا شود همگونی یک فضای شهری را از بین می‌برد.
هر نما در یک مجموعه شهری باید تابع عوامل همبستگی با سایر ساختمان ها باشد. تناقض جنبه شهری و سلیقه فردی که خصوصا در برخی از قسمت های شهر شاهدش هستیم در صورتی از بین می‌رود که پوشش بیرونی هر ساختمان جزئی از شهر در نظر گرفته شود. نمای ساختمان باید علاوه بر اینکه عملکردی چند جانبه با محیط شهری و سایر فضاها دارد بتواند شخصیتی مستقل متناسب با کاربری بنا ، عملکرد و ابعاد داشته باشد.
نقش ورودی در نمای ساختمان
ورودی به عنوان مهم‌ترین بخش در نمای ساختمان است که افراد برای ورود از فضای عمومی و خارجی به فضای داخلی و خصوصی از آن گذر می‌کنند. از آنجایی که سازندگان مبالغ زیادی را برای تمامی فضاهای داخلی ساختمان هزینه می‌کنند؛ عموما به فضای مهمی همچون ورودی کم توجهی می‌کنند و نقش عملکردی و مستقیم آن را نادیده می‌گیرند.
متاسفانه بسیار مشاهده می‌کنیم که یا ورودی را به صورت بسیار مجلل طراحی می‌کنند به نوعی که کاملا با عملکرد ساختمان مخالف است، یا برای یک ساختمان بسیار بزرگ ورودی بسیار کوچکی در نظر می‌گیرند، در برخی مواقع نیز ورودی سواره و پیاده را یکی در نظر می‌گیرند که این مورد به عنوان بدترین حالت شناخته می‌شود. بهترین حالت طراحی ورودی در نما این است که ورودی بنا با حجم ساختمان و کاربری و سبک طراحی آن در تناسب باشد.
نقش طبقه همکف در نمای ساختمان
طبقه همکف ساختمان محل اتصال ساختمان به پیاده رو است و بیشتر از هر بخش دیگری از ساختمان به چشم می‌آید. برای اینکه عابر هنگام مشاهده ساختمان، ثبات و استحکام بنا را احساس کند، بهتر است برای طبقه همکف، از مصالحی با دوام تر نسبت به سایر قسمت های بنا استفاده شود. طبقه همکف اتمام ساختمان نسبت به زمین و پشت بام محل نهایی ساختمان در آسمان است، به همین علت لازم است در طراحی آن ها این موضوع در نظر گرفته شود.
نقش روزنه و بازشو ها در نمای ساختمان
قسمتی از نما عموما برای عبور نور و تهویه تعبیه می‌شود که با استفاده از مصالحی امکان عبور نور را دارند (مانند آجرهای مشبک یا انواع نماهای شیشه ای) این قسمت اجرا می‌شود. این فضاها باعث ارتباط بین درون و بیرون ساختمان می‌شوند و تناسب ابعاد آن ها با ساختمان می‌تواند باعث وحدت شود و بالعکس عدم تناسب روزنه ها نسبت به نمای کلی باعث از بین رفتن وحدت و زیبایی نما خواهد شد.
نماهای فرعی ساختمان
زمانی که ساختمان ها در کنار یکدیگر و چسبیده به هم اجرا شوند مانند یک جداره ای نمایان خواهند شد و نماهای فرعی به کل دیده نمی‌شوند. اما زمانی که نمای ویلا مطرح باشد یا هنگامی که ساختمان به عنوان یک توده در فضای باز قرار بگیرد که نمای فرعی آن نمایان است باید به طراحی نماهای فرعی نیز توجه کرد.
در ایران حتی در برخی از محل های لوکس به نماهای فرعی یک ساختمان توجه نمی‌شود. هزینه‌های بسیاری برای ساخت یک ساختمان و حتی نمای اصلی آن می‌شود اما برای نمای جانبی هیچ طرحی در نظر گرفته نمی‌شود؛ یا آن را به صورت کامل سیمان می‌کنند که ظاهر نامناسب خاکستری رنگی را به نمایش می‌گذارد یا آن را به کل با هیچ متریالی نمی پوشانند.
کلام آخر
در این مقاله نقش پر رنگ نمای ساختمان در فضای شهری را بررسی کردیم که متاسفانه در کشور ما کمتر به این مورد توجه می‌شود، از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.