رنگ های پرکاربرد در آزمایشگاه

رنگ آمیزی در آزمایشگاه بسته به آزمایشی که انجام می شود به صورت های مختلفی قابل انجام است. به عنوان مثال می توان رنگ آمیزی اختصاصی، رنگ آمیزی افتراقی یا حتی رنگ آمیزی ساده را نام برد که لازم به ذکر است در تمام این نوع رنگ آمیزی ها از رنگ های ویژه ای استفاده می شود که در ادامه به توضیح کامل تری در این باره می پردازیم.

پرکاربرد ترین رنگ ها در علم میکروبیولوژی

در آزمایشگاه های میکروبیولوژی و دیگر آزمایشگاه های مرتبط اغلب از رنگ های کریستال ویوله، سافرانین، متیلن بلو و مالاشیت گرین استفاده می شود. این نوع از رنگ ها، رنگ های بازی یا اصطلاحا کاتیونیک هستند که پس از یونیزاسیون بار آن ها مثبت می شود. اغلب این رنگ ها در آزمایشگاه میکروبیولوژی استفاده می شوند زیرا دیواره سلولی اکثر باکتری ها سطوحی با بار منفی دارند و رنگ های نام برده را که بار مثبت دارند به راحتی جذب خود می کنند.

اما برعکس رنگ های اسیدی یا به اصطلاح آنیونیک اغلب برای رنگ آمیزی اجزای سیتوپلاسم و پروتئین سلول کاربرد دارند. از رنگ های اسیدی می توان به ائوزین، نگروزین و پیکریک اسید اشاره کرد.

روش های رایج رنگ آمیزی در آزمایشگاه میکروبیولوژی

روش ساده 

رنگ هایی نظیر متیلن بلو (آبی رنگ)، کریستال ویوله (بنفش رنگ)، سافرانین( قرمز رنگ) و فوشین( قرمز رنگ) اغلب در رنگ آمیزی ساده استفاده می شوند. این حالت از رنگ آمیزی بیشتر برای  تشخیص شکل و فرم میکروارگانیسم در آزمایشگاه کاربرد دارد.

رنگ آمیزی منفی 

در این نوع از رنگ آمیزی از رنگ هایی نظیر نیگروزین و مرکب چین استفاده می کنند. زیرا این رنگ ها بار منفی دارند و به دلیل منفی بودن بار سطوح دیواره سلولی باکتری، توانایی وارد شدن به سلول را ندارد و در این حالت زمینه لام رنگ می گیرد (سیاه) و سلول به صورت بی رنگ در میان زمینه ای تیره زیر میکروسکوپ قابل رویت است.

رنگ آمیزی افتراقی

در این نوع از رنگ آمیزی از چند رنگ برای افتراق باکتری ها از یکدیگر براساس تفاوت های ساختاری و شیمیایی استفاده می شود. به عنوان مثال برای تشخیص باکتری های گرم مثبت و گرم منفی از 2 رنگ کریستال ویوله، سافرانین و محلول لوگول و عامل رنگ بر استفاده می شود.

رنگ آمیزی اختصاصی

همانطور که از نامش پیدا است این روش از رنگ آمیزی تنها برای هدف خاص و بخش ویژه ای از باکتری استفاده می شود. به عنوان مثال برای بررسی کپسول و یا اسپور باکتری چندین روش رنگ آمیزی اختصاصی وجود دارد و شما با انجام دستورالعمل های مخصوص به آن روش ها می توانید کپسول و اسپور رنگ آمیزی شده را زیر میکروسکوپ رویت کنید. 

پرکاربرد ترین رنگ در علم پاتولوژی

پاتولوژی علمی است که با استفاده از آن تغییرات ساختاری و اختلالات عملکردی بافت بررسی می شود. در واقع در این نوع از آزمایشگاه ها رنگ آمیزی نقش کلیدی در تشخیص ایفا می کند.

رنگ آمیزی H&E نوعی رنگ آمیزی غیر اختصاصی است که در این نوع رنگ آمیزی از دو رنگ هماتوکسیلین و ائوزین استفاده می شود. همانطور که گفتیم ائوزین رنگی اسیدی است و ساختاری های بازی را به رنگ صورتی در می آورد اما رنگ هماتوکسیلین رنگی بازی است و ساختار های اسیدی را به رنگ بنفش در می آورد. در واقع با رنگ آمیزی H&E و استفاده از دو رنگ هماتوکسیلین و ائوزین بخش های مختلف سلول با توجه به خاصیت اسیدی یا بازی بودنشان به دو رنگ صورتی و بنفش تبدیل می شوند. مثلا DNA با رنگ بنفش و اجزای درون سیتوپلاسم با رنگ صورتی پس از رنگ آمیزی زیر میکروسکوپ قایل رویت هستند.

پر کاربرد ترین رنگ در شمارش سلول ها

از رنگ های پرکاربرد در زمینه شمارش سلول های خونی می توان به تریپان بلو و پروپیدیوم یدید اشاره کرد. تریپان بلو قابلیت نفوذ به سلول های غشای سلول های مرده را دارد و از این طریق سلول های غیر زنده به رنگ آبی زیر میکروسکوپ قابل تشخیص هستند.

شما می توانید روش های شمارش سلول های خونی را به صورت کامل از سایت royaniran.com  مطالعه کنید.

علاوه بر تشخیص سلول های غیرزنده، پروپیدیوم یدید در بررسی مرگ سلول های عصبی، نفوذ ناپذیری غشایی و فلوسایتومتری نیز کاربرد دارد.

پر کاربرد ترین رنگ ها در بررسی قابلیت نفوذ پذیری غشا

قابلیت نفوذ پذیر غشا را می توان با استفاده از رنگ هایی نظیر اتیدیوم بروماید و پروپیدیوم یدید بررسی کرد.

در نهایت، این ترکیبات که به عنوان رنگ های آزمایشگاهی یا معرف های واکنش ها شناخته می شوند، هر کدام کاربرد خاصی برای رسیدن به نتیجه آزمایش دارند. متیلن بلو، کریستال ویوله، نگروزین، سافرانین و هماتوکسیلین و ائوزین از رایج ترین معرف هایی هستند که اغلب آزمایشگاه های میکروبیلوژی و پاتوبیولوژی به آن ها نیاز دارند. معمولا رنگ ها یا معرف ها در کیت ها مخصوص آزمایشگاهی قرار داده می شوند. اما می توان آن ها از ترکیب مواد اولیه نیز تهیه یا جداگانه از فروشگاه های مواد شیمیایی خریداری کرد.