DHCP سرور چیست؟
اصطلاح DHCP بر گرفته از Dynamic Host Configuration Protocol است. وظیفه اصلی DHCP اختصاص دادن IP Address به کلاینت های شبکه به صورت اتوماتیک می باشد. از DHCP برای زمانی استفاده می شود که تعداد کلاینت های موجود در شبکه در مقیاس زیادی قرار داشته باشد و به عنوان مدیر نخواهید برای تنظیم IP Address هر کامپیوتر به محل آن مراجعه کنید.
سرور (DHCP) به ما در آدرس‌دهی به کامپیوترها و دستگاه‌هایی که قصد دارند به شبکه متصل شده و از منابع تحت شبکه استفاده کنند کمک میکند. اگر تصمیم بگیرید فرآیند آدرس‌دهی به دستگاه‌ها را به شیوه ایستا یا همان دستی انجام دهید، مجبور هستید محاسبات دقیقی انجام دهید تا آدرس‌های منحصر به فردی به دستگاه‌ها تخصیص پیدا کند و دو دستگاه آدرس آی‌پی یکسانی نداشته باشند.
البته در برخی موارد همچون پیکربندی سرورها مجبور هستیم از آدرس‌های ایستا استفاده کنیم، اما در مورد دستگاه‌های کلاینت و به ویژه دستگاه‌هایی که قرار است بدون انجام کار خاصی به شبکه و اینترنت متصل شوند ما از پروتکل DHCP استفاده می‌کنیم.
نحوه‌ی عملکرد DHCP
سرور DHCP یک رنج آی‌پی در اختیار دارد که می‌تواند از بین آن‌ها اقدام به تخصیص آدرس آی‌پی به کلاینت‌های موجود در شبکه کند، به عنوان مثال رنج آدرس ۱ تا ۲۵ در اختیارDHCP قرار می‌گیرد (این اعداد کاملا فرضی بوده و آدرس آی‌پی نیستند)
حال دستگاهی در شبکه روشن می‌شود که به یک آدرس آی‌پی احتیاج دارد، این دستگاه از وجود سرور DHCP در این شبکه بی‌خبر است، به همین علت یک بسته تحت عنوان (Discovery) را به صورت Broadcast روی شبکه ارسال میکند (یعنی این بسته را برای تمام میزبان‌های موجود در شبکه می‌فرستد)
در مرحله‌ی بعد سرور DHCP به عنوان پاسخ بسته‌ی (Offer) را ارسال میکند، این بسته شامل IP و Default Gateway خواهد بود و به دست ماشین اول (دستگاهی که IP درخواست کرده بود) می‌رسد.
سپس ماشین اول با دریافت این بسته اقدام به بررسی آن میکند و درصورتی که امکان استفاده از آن IP را داشت یک بسته تحت عنوان (Request) برای سرور دی‌اچ‌سی‌پی ارسال میکند و در نهایت سرور نیز با ارسال یک تاییدیه (ACK) به ماشین اول این آی‌پی را به آن تخصیص می‌دهد.
هنگامی که یک IP توسط سرور DHCP به یک میزبان تحویل داده می‌شود، از لیست آی‌پی‌های موجود حذف شده و تا مدت زمان خاصی که اصطلاحا آن را Lease duration می‌نامند در اختیار آن میزبان خواهد بود، در صورتی که این دستگاه برای مدت زمان بیشتری به آی‌پی احتیاج داشته باشد می‌تواند درخواست تمدید ارسال کرده و از انقضای زمان پس گرفتن آدرس آی‌پی جلوگیری کند، در غیر این‌صورت DHCP این آی‌پی را پس گرفته و می‌تواند آن را در اختیار ماشین دیگری قرار دهد.
DHCP به خودی خود یک ابزار مدیریت شبکه است که برای استفاده در شبکه‌هایی که روی بستر TCP و IP پیاده‌سازی شدند مورد استفاده قرار می‌گیرد. به صورت کلی DHCP پروتکلی است که مسئولیت مدیریت و پیکربندی آدرس‌های IP در داخل یک شبکه را بر عهده دارد. گرچه مسئولیت رسیدگی و پیکربندی Gateway، DNS و Subnet Maskهای درست برای هر دستگاه در شبکه نیز برعهده DHCP است.
به صورت کلی سرور DHCP مسئولیت اختصاص دادن IP درست و معتبر و دیگر تنظیمات بدون دخالت یک مدیر متخصص IT را بر عهده دارد. در محیط‌های کاری کوچک و البته خانه‌ها سرور DHCP می‌تواند روتر (Router) باشد اما در محیط‌های کاری بزرگتر می‌تواند یک کامپیوتر و حتی یک سرور باشد.
مزایا و معایب استفاده از سرور دی اچ سی پی
از جمله مزایای به کارگیری از این سرویس عبارتند از:
- تخصیص آی‌پی خودکار به کلاینت‌ها
- سرعت بالای تخصیص آی‌پی‌ها
- کاهش تداخل میان آی‌پی‌ها
همچنین به کارگیری این سرویس برای مکان‌هایی که افراد مختلفی در آن حضور داشته و ثابت نیستند بسیار عالیست، اما در کنار تمام مزایایی که دارد می‌توند معایبی نیز به همراه داشته باشد، به عنوان مثال:
- عدم وجود یک آی‌پی ثابت و همیشگی برای کلاینت‌ها
- افزایش احتمال حمله‌ی DHCP Spoofing به شبکه
- هزینه‌ی تهیه و نگهداری سرور مناسب برای DHCP
هرچند این سرویس تا حد بسیار زیادی از بروز تداخل IP جلوگیری میکند، اما این احتمال وجود دارد که خود دی اچ سی پی نیز تحت شرایطی خاص (به عنوان مثال تنظیم و پیکربندی نادرست خود سرور) باعث بروز IP Conflict (تداخل آدرس آی‌پی) در شبکه شود، در چنین شرایطی کافیست یکبار دستگاه کلاینت را خاموش و مجددا روشن کنید تا این مشکل برطرف شود (هرچند اگر این کار را نیز انجام ندهید DHCP می‌تواند به صورت خودکار آن را برطرف کند) اما اگر این مشکل همچنان با ری‌استارت حل نشد باید به فکر تعمیر سرور DHCP خود باشید!
بیشتر بخوانید: